Kanak-Kanak Tak Boleh Tentu Agama

Mengikut undang-undang Islam, fuqaha telah berijmak bahawa apabila kedua-dua ibu bapa memeluk agama Islam, secara automatik agama kanak-kanak bawah umur juga adalah Islam. Permasalahan timbul apabila salah satu pihak memeluk agama Islam dan pihak satu lagi kekal bukan Islam.

Fuqaha berbeza pendapat mengenai agama kanak-kanak jika ibu atau bapa yang memeluk agama Islam. Pandangan majoriti yang terdiri daripada mazhab Hanafi, Syafii dan Hanbali berpendapat agama bagi kanak-kanak adalah mengikut pihak yang memeluk Islam tanpa mengira ibu atau bapa.

Walau bagaimanapun, mengikut mazhab Maliki, agama seseorang kanak-kanak mengikut bapanya jika bapa yang memeluk agama Islam kerana identiti dan keturunan nasab adalah melalui bapa.


Meskipun begitu, tidak ada pandangan muktamad dalam hal ini kerana tiada ayat al-Quran yang jelas menerangkan mengenainya. Fuqaha juga tidak sepakat sama ada seseorang kanak-kanak boleh memeluk sesuatu agama termasuk agama Islam.

Pandangan fuqaha

Ramai fuqaha berpandangan kanak-kanak boleh memeluk agama Islam berdasarkan ada sahabat Nabi Muhammad SAW yang memeluk agama Islam ketika usia kanak-kanak. Antaranya, Ali bin Abi Talib, Zubayr bin al-Awwam, Abdullah ibn Umar dan Asmak binti Abu Bakar.

Justeru, kanak-kanak tidak boleh menentukan agama. Ini ditambah pula kanak-kanak itu fitrah (bersih daripada dosa) dan tidak ditaklifkan (dipertanggungjawabkan) tanpa mengira amalan sama ada dia seorang Islam atau tidak. Hadis ini menyebut ibu bapa.

Secara umum agama seseorang kanak-kanak mengikut agama ibu bapa Islam. Tetapi keadaan berbeza jika berlaku pertikaian antara ibu atau bapa dalam menentukan agama kanak-kanak itu.

Oleh itu, cara terbaik dalam menangani kemelut ini ialah dengan menyerahkan kepada mahkamah untuk membuat ketetapan yang menjurus kepada keadilan dan kebajikan kanak-kanak berkenaan.

Dalam konteks di Malaysia, Perkara 12 (4) Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan: Bagi maksud Fasal (3), agama bagi seseorang yang berumur kurang daripada 18 tahun adalah ditetapkan oleh ibu bapa atau penjaganya.

Perlu dimaklumkan pada masa ini ada negeri yang memperuntukkan keperluan keizinan ibu dan bapa, ada juga negeri yang hanya memperuntukkan keperluan keizinan ibu atau bapa dalam pengislaman kanak-kanak bawah 18 tahun.

Contohnya di Selangor, Seksyen 117 Enakmen Undang-undang Pentadbiran Agama Islam Selangor 2003 mensyaratkan keizinan ibu dan bapa atau penjaga dalam pemelukan Islam kanak-kanak bawah 18 tahun.

Manakala bagi Wilayah Persekutuan, Kedah dan Perak tidak mensyaratkan persetujuan ibu dan bapa atau penjaga. Cukup dengan persetujuan salah satu daripada ibu atau bapa atau penjaga dalam perkara ini.

Ini dapat dilihat dalam Seksyen 95 Akta Pentadbiran Undang-Undang Islam Wilayah-Wilayah Persekutuan 1993, Seksyen 80 Enakmen Pentadbiran Undang-Undang Islam Kedah 2008, dan Seksyen 106 Enakmen Pentadbiran Agama Islam Perak 2004.

Berlaku ketidaksegaraman peruntukan dalam mendapat keizinan bagi pemelukan agama Islam bagi kanak-kanak bawah 18 tahun.

Apa yang penting dalam kemelut ini ialah kebajikan kanak-kanak perlu diambil perhatian melebihi semua perkara.

Masalah dari segi pendidikan agama Islam

Ini membawa beberapa permasalahan mendatang. Begitu juga, menentukan agama kanak-kanak mengikut agama ibu atau bapa yang bukan Islam akan membawa masalah pada masa depan dari segi pendidikan agama Islam.

Adalah lebih baik penentuan agama kanak-kanak mengambil kira siapakah yang berhak menjaga kanak-kanak itu.

Penyelesaian kepada pertikaian ini bukanlah satu perkara mudah. Ia memerlukan kerjasama semua pihak terutama ibu bapa atau penjaga dan peruntukan undang-undang yang melihat kepada kebajikan kanak-kanak itu.

Hakim hendaklah menggunakan kebijaksanaan yang tinggi dengan mengambil kira kedudukan agama Islam seperti yang diperuntukkan dalam Perkara 3 (1) Perlembagaan Persekutuan. Adalah dicadangkan supaya peruntukan mengenai keizinan dari ibu bapa atau penjaga dalam pemelukan Islam kanak-kanak diselaraskan.

Sumber: BHarian [2013/07/11]